Soğuk derz, betonun farklı zamanlarda farklı parçalar haline
dökülmesi durumunda, bu dökümlerin birleşim yüzeylerinde gözle görünür bir
şekilde oluşan tutunma-aderans eksikliği durumudur.
Beton dökümünde öncelikle tercih edilen durum, döküm
işleminin kesilmeden devam etmesi ve hiçbir elemanın dökümünün yarım
kalmamasıdır. Bunun sağlanamadığı ve önceden dökülüp sertleşen beton yüzeyi
ile, bu betonun üzerine daha sonra dökülen taze
beton yüzeyi arasında yeterli aderans oluşmaz ve “soğuk derz” adı
verilen bir imalat hatası ortaya çıkar.
Yapı güvenliği açısından kolon, kiriş, tabliye ve perde
elemanlar çoğunlukla basınç kuvvetine maruz kalıyorsa soğuk derz, beton-beton
ara yüzünün yatayla yaptığı açının 0°’ye yakın olması istenir. Yapı elemanı
çoğunlukla kesme kuvvetleri ve eğilme kuvvetleri etkisinde ise, bu açının
45°’ye yakın olması istenmektedir.
Soğuk Derz Neden
Oluşur?
·
Beton mikserlerinin döküm sırasında şantiye beklenildiği
düzende gelmemesi,
·
Eksik beton metrajı ve betonun yetmeyeceğinin
geç anlaşılması,
·
Şantiyede oluşabilecek herhangi bir beklenmeyen
aksaklık,
·
Segregasyon oluşumu ve bu segregasyonun uygun
bir şekilde onarılmaması,
·
Betona yabancı madde girmesi,
·
Farklı sebeplerle bir önlem olarak parçalı döküm
yapılması,
·
Temel ve kolonların, kolonlar ve
döşeme-kirişlerin farklı zamanlarda dökülmesi,
·
Beklenmedik hava koşulu değişimleri,
·
Büyük hacim ve alanlarda yapılan dökümlerde zaman
ve iş gücü kaynaklı verilen aralar.
Yukarıda belirtilen koşullardan görüldüğü üzere temel olarak
“soğuk derz oluşumasının nedeni” herhangi bir nedenle betonun bir bütün olarak
dökülmemesi, monolitik bir yapının oluşturulamamasıdır.
Soğuk Derz Oluşumu
Nasıl Engellenir?
Soğuk derz oluşumunu engellemenin en temel yolu, betonarme
elemanların mümkün olduğunca bir bütün yani monolitik olarak dökülmesini
sağlamaktır. Bunun için;
·
Mümkün olduğu derece kolon ve kirişlerin
betonlarının beraber dökülmesi,
·
Betonun şantiyeye ulaşması konusunda ilgili
faktörlerin göze alınarak planlama yapılaması,
·
Betonun homojen bir şekilde, yani segregasyon
oluşmayacak şekilde dökülmesini sağlamak,
·
Beton döküm sahasında, kir, çöp, atık gibi
maddelerin bulunmasını engellemek, gerekli temizlik işlemlerini yapmak,
·
Hava şartlarını iyi değerlendirmek, bu konuda
riske girmemek ve gerekl, önlemleri almak,
·
Kalıp ve dikme gibi elemanların sağlamlığı ve
uygunluğundan emin olmak,
·
İş güvenliği önlemlerine koşulsuz uymak
